4 дүгээр зүйл.Шүүхийн эрхэм зорилго

4.1. Шүүх нь дараах эрхэм зорилготой:

4.1.1.хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, зөрчигдсөн эрхийг сэргээн тогтоох;

4.1.2.Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, Үндсэн хуульт байгууллыг хамгаалах;

4.1.3.хууль дээдлэх, шударга ёс, ардчилсан ёсыг бэхжүүлэх;

4.1.4.хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэх замаар гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийгмийн дэг журмыг бэхжүүлэх, иргэний эрх зүйн ухамсар, соёлыг дээшлүүлэх.

4.2.Гэм буруутай нь хуулийн дагуу шүүхээр нотлогдох хүртэл хэнийг ч гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож болохгүй.

МОНГОЛ УЛСЫН ШҮҮХИЙН ТУХАЙ ХУУЛИАС...

ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
АНХАН ШАТНЫ ШҮҮХ

 22 дугаар зүйл.Анхан шатны шүүх

22.1.Анхан шатны шүүхийн тогтолцоо нь дараах бүтэцтэй байна:

 22.1.1.дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх;

 22.1.2.дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх;

 22.1.3.захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх;

22.1.4.сум буюу сум дундын шүүх;

 22.1.5.сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх;

/Энэ заалтыг 2015 оны 6 дугаар сарын 19-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/

 22.1.6.сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх.

/Энэ заалтыг 2015 оны 6 дугаар сарын 19-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/

22.2.Сум буюу сум дундын шүүхийг шүүн таслах ажлын төрлөөр дагнан байгуулж болно.

22.3.Анхан шатны шүүх тодорхой хэрэг, маргааны төрлөөр насанд хүрээгүй хүмүүсийн хэргийн, гэр бүлийн, хөдөлмөрийн маргааны зэрэг танхимтай байж болно.

22.4.Энэ хуулийн 22.3-т заасан танхимыг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн санал болгосноор Улсын дээд шүүх тухайн шүүхийн Ерөнхий шүүгчтэй зөвшилцөн байгуулна.

22.5.Анхан шатны шүүх “анхан шатны... дугаар/дүгээр шүүх” гэсэн улсын хэмжээний нэгдсэн дэс дугаартай байх бөгөөд энэ нь түүний албан ёсны нэр, хаяг болно.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 19-ний өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

22.6.Анхан шатны шүүх нь шүүн таслах ажлыг иргэдэд ойртуулах зорилгоор нүүдэллэн ажиллаж болох бөгөөд ийнхүү ажиллах нийтлэг журмыг Шүүхийн ерөнхий зөвлөл батална. 

23 дугаар зүйл.Анхан шатны шүүхийн бүрэн эрх

23.1.Анхан шатны шүүх дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

 23.1.1.хуулиар харьяалуулсан эрүүгийн болон захиргааны хэрэг, эрх зүйн маргааныг анхан шатны журмаар хянан шийдвэрлэх;

 23.1.2.анхан шатны шүүхийн шүүн таслах ажиллагааны практикт үндэслэн хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох тухай саналаа Улсын дээд шүүхэд уламжлах;

 23.1.3.хуульд заасан бусад бүрэн эрх.

 24 дүгээр зүйл.Анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн бүрэн эрх

24.1.Анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч нь энэ хуулийн 13.1-д зааснаас гадна дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

 24.1.1.Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 9.2-т заасан бүрэн эрх;

/Энэ заалтад 2013 оны 1 дүгээр сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

 24.1.2.энэ хуулийн 20.1.2-т заасны дагуу хэрэг, маргааныг анхан шатны журмаар шийдвэрлэх шүүх бүрэлдэхүүнийг шүүгчдийн зөвлөгөөнөөр хэлэлцүүлж, томилсон шийдвэрийг албажуулах;

24.1.3.хуульд заасан бусад бүрэн эрх.

25 дугаар зүйл.Шүүгчдийн зөвлөгөөн

25.1.Шүүхэд тухайн шүүхийн нийт шүүгчээс бүрдсэн шүүгчдийн зөвлөгөөн ажиллана.

25.2.Шүүгчдийн зөвлөгөөн нь тогтмол хуралдаж, дараах асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэнэ:

 25.2.1.тодорхой хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэхээс бусад шүүхийн дотоод ажлын зохион байгуулалт, журмыг шүүхийн тамгын газартай хамтран тогтоох;

 25.2.2.шүүх хуралдаан даргалагчийн дарааллыг тогтоох;

 25.2.3.хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэх шүүгчийг болон шүүх бүрэлдэхүүнээр шийдвэрлэх хэрэгт оролцох шүүгчийг томилох дарааллыг тогтоох;

 25.2.4.шүүгчийн мэргэжлийг дээшлүүлэх саналаа Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд уламжлах;

25.2.5.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвшүүлэх;

25.2.6.тухайн шүүхийн Ерөнхий шүүгчид нэр дэвшүүлэх;

25.2.7.Шүүхийн ёс зүйн хорооны гишүүнд нэр дэвшүүлэх;

25.2.8.хэрэг хуваарилах журмыг батлах;

/Энэ заалтыг 2013 оны 1 дүгээр сарын 17-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

25.2.9. хуульд заасан бусад бүрэн эрх.

/Энэ заалтын дугаарт 2013 оны 1 дүгээр сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

25.3.Шүүгчдийн зөвлөгөөнийг тухайн шүүхийн Ерөнхий шүүгч товлон зарлаж, удирдан явуулах бөгөөд тухайн шүүхийн шүүгчдийн олонхын саналаар шүүгчдийн ээлжит бус зөвлөгөөнийг зарлан хуралдуулж болно.

25.4.Шүүгчдийн зөвлөгөөн хуралдааныхаа дэгийг өөрөө тогтооно.

25.5.Шүүгчдийн зөвлөгөөн энэ хуулийн 25.2-т заасан асуудлыг тухайн зөвлөгөөнд оролцсон шүүгчдийн олонхын саналаар шийдвэрлэж тогтоол гаргах бөгөөд уг тогтоолын биелэлтийг Ерөнхий шүүгч зохион байгуулна.